Türkiye’de coğrafi işaretli ürün sayısı bin 781’e, AB’de tescilli ürün sayısı 38’e ulaştı

Antalya’da düzenlenen Coğrafi İşaretlerin Sürdürülebilirliği Çalıştayı’nda Türkiye’de coğrafi işaretli ürün sayısının bin 781’e, AB’de tescilli ürün sayısının ise 38’e ulaştığı belirtildi.

Antalya Ticaret Borsası Toplantı Salonu’nda Tarım ve Orman Bakanlığı, TOBB, FAO, TÜRKPATENT, YÜCİTA, Antalya Ticaret Borsası işbirliğiyle “Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Sürdürülebilirliği Çalıştayı” düzenlendi. Çalıştayın açılışında konuşan Antalya Valisi Hulusi Şahin, Fırat ve Dicle nehirlerinin yer aldığı hattın insanoğlunun medeniyet serüveninin başlangıç noktası olduğunu belirterek, “Güneşi, suyu ve iklimiyle çok farklı ve özel bir coğrafyaya sahibiz. Coğrafyamızda coğrafi işaretlerin hedef kitlesi olan butik ve özel ürünler yetiştiriliyor. Sahip olduğumuz binlerce yıllık medeniyet birikimi ve kültür tasavvuru sayesinde bu ürünlerimizi işleyerek çok özel lezzetler, yani eşsiz bir gastronomi mirası ortaya çıkardık. Coğrafi işaret potansiyelimizi harekete geçirmek için önemli çalışmalar gerçekleştiren YÜCİTA Başkanımız Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu hocamızın öncülüğünde İl Tarım Müdürlüğümüzün ekipleri, kaymakamlıklarımız, Akdeniz Üniversitesi Coğrafi İşaretler Uygulama ve Araştırma Merkezimiz ile ticaret odalarımızın çalışmaları sonucunda coğrafi işaretli ürün sayımızı yaklaşık 10 katına çıkardık” dedi.

“Ürünlerimizin ekonomik boyutunu da iyi planlamalıyız”

Coğrafi işaretli ürünlerin yalnızca tescil aşamasının değil, ekonomik ve pazarlama boyutunun da iyi planlanması gerektiğini ifade eden Vali Şahin, “Dünya hızla büyüyor ve kaliteli gıda ihtiyacı her geçen gün artıyor. Bu ihtiyaca cevap verebilmek için coğrafi işaret ve tedarik zinciri sistemimizi sağlam bir şekilde yapılandırmamız büyük önem taşıyor. Bu çalıştaydan çıkacak sonuçlar ve bundan sonra yapılacak benzeri bilimsel çalışmalar, bizim için bir yol haritası niteliğinde olacak ve bundan sonraki süreçte neler yapmamız gerektiği konusunda bize rehberlik edecek. Bu çalıştayın düzenlenmesinde emeği geçen herkese teşekkür ederim” şeklinde konuştu.

“Sistemin başarısı üretici bilincine bağlı”

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, konuşmasına TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun selamlarını ileterek başladı. Coğrafi işaretlerin sadece yöresel ürünleri koruma altına alan bir tescil sistemi değil, aynı zamanda üretim zinciri boyunca işleyen bir yönetişim modeli olduğunu kaydeden Çandır, coğrafi işaretli ürünlerin korunması kadar sürdürülebilirliğinin de büyük önem taşıdığını vurguladı. Türkiye’de coğrafi işaret sisteminin valilikler, kaymakamlıklar, belediyeler, odalar, borsalar ve üniversiteler eliyle yürütüldüğünü belirten Çandır, sistemin başarısının üreticilerin tescile uygun üretim yapmasına ve denetim mekanizmalarının etkin işlemesine bağlı olduğunu söyledi. Çandır, “Sürdürülebilirlik için mevzuatın güçlendirilmesi, paydaş katılımına dayalı bir yönetişim modelinin yerleşmesi ve tüketici farkındalığının artırılması gerekiyor. Coğrafi işaretlerin ekonomik, kültürel ve toplumsal fayda üretebilmesi, üreticiden kamuya, meslek örgütlerinden tüketiciye kadar tüm tarafların katılımıyla mümkün olacaktır” şeklinde konuştu.

“Tüm paydaşları aynı masada buluşturduk”

Çalıştayda coğrafi işaretlerle ilgili güncel çalışmaların paylaşılacağını, sorunların ve çözüm önerilerinin tartışılacağını belirten Çandır, “Uluslararası örneklerden yararlanarak ortak akıl geliştireceğiz. Bu etkinliğin gerçekleşmesinde büyük emeği olan FAO’ya, başta Ayşegül Hanım ve ekibine, ayrıca YÜCİTA’ya, TOBB’a, Türk Patent ve Marka Kurumu, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Antalya Valiliği’ne teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.

“Türkiye’nin bin 781 coğrafi işaretli ürünü var”

Türkiye’de coğrafi işaretli ürün sayısının bin 781’e, AB’de tescilli ürün sayısının ise 38’e ulaştığını ifade eden Çandır, bu alanda önemli yol alındığını söyledi. Ticarileşmeyle ilgili TOBB ve ATB olarak yoğun çaba gösterdiklerini vurgulayan Çandır, “Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünlerini buluşturduğumuz Yöresel Ürünler Fuarı YÖREX 16 yıl önce yerelde başladı, bugün ulusal bir marka haline geldi. Bu yıl 19-21 Aralık tarihlerinde YÖREX’i Almanya Düsseldorf’a taşıyoruz” dedi.

“Sürdürülebilirliğe odaklandık”

Coğrafi işarette sürdürülebilirliğe odaklandıklarını belirten Çandır, “Üç yıl önce TOBB Başkanımız ‘nicelikten niteliğe geçiş’ vizyonunu açıklamıştı. Biz de sürdürülebilirliği bu vizyonun merkezine koyuyoruz” dedi. Coğrafi işaretlerin geleceğini güvence altına almak ve denetim gibi kurumsal sorunları çözmek için sürdürülebilirlik vizyonunun önemini vurgulayan Çandır, çalıştayın coğrafi işaretli ürünlerde sürdürülebilirliğin başlangıç adımı olduğunu söyleyerek, “Konuları olgunlaştırmak üzere kısa süre içinde Ankara’da bir takip toplantısı düzenleyeceğiz” dedi.

Antalya’da coğrafi işaretli ürünlerin gerek sayısı, gerek niteliğinin artması için destek veren Antalya Valisi Hulusi Şahin ve tarım teşkilatına teşekkür eden Çandır, Türkiye’nin dört bir yanından gelen uzmanlara ve yöneticilere de teşekkür etti. Çandır, Çalıştayın başarılı geçmesini diledi.

“Coğrafi işaretli ürünler sürdürülebilirliğin anahtarı”

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, dünyada hızla artan nüfusun nasıl besleneceğinin önemli bir sorun haline geldiğini belirtti. Gıda üretimi ve güvenliğinin her zamankinden daha fazla önem kazandığını vurgulayan Selışık, coğrafi işaretli ürünlerin bu dönemde önemli bir fırsat sunduğunu söyledi. Selışık, “Üreticilerin büyük çoğunluğu küçük üreticilerden oluşuyor. Bu üreticilerin güçlü bir şekilde üretime devam edebilmesi için desteklenmeleri gerekiyor” dedi.

Dünyada 720 milyon insanın açlıkla mücadele ettiğini, beslenmedeki çeşitliliğin azaldığını ve obezitenin arttığını belirten Selışık, diğer yandan gıdanın üçte birinin israf edildiğine dikkat çekti. Coğrafi işaretli ürünlerin kırsal kalkınmada güçlü bir politika aracı olduğunu söyleyen Selışık, “Bu potansiyeli kullanmalıyız. Coğrafi işaretli ürünler, ürün fiyatını yüzde 20 ila 50 oranında artırarak küçük üreticiyi güçlendiriyor” şeklinde konuştu.

“Gastronomide uluslararası bir destinasyon yapmak istiyoruz”

YÜCİTA Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, Antalya’nın ilk kez kapsamlı bir coğrafi işaret envanterine sahip olduğunu belirterek, “Şu anda 150 başvuru bulunuyor. Bu konuda Valimiz Hulusi Şahin öncülük ediyor, kendisine teşekkür ediyorum” dedi.

Antalya’nın sahip olduğu potansiyele rağmen bu zenginlikle örtüşen bir gastronomi kültürü oluşturamadığını kaydeden Tekelioğlu, “Amacımız, Antalya’yı uluslararası gastronomi sahnesinde güçlü bir destinasyon haline getirmek” ifadelerini kullandı.

“Ticarileşme ve katma değer önceliğimiz”

Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ahmet Turan Gürkan, coğrafi işaretli ürünlerin yüzde 90’ının tarım ve gıda ile ilişkili olduğunu belirtti. Bu ürünlerin ticarileşmesi ve sürdürülebilir biçimde üretiminin sağlanması için yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi veren Gürkan, “Coğrafi işaretli ürünlerin üretimden pazarlamaya kadar her aşamasında sürdürülebilir bir modelin kurulması için çalışıyoruz” dedi.

“Tescilden öte katma değer odaklıyız”

Türk Patent ve Marka Kurumu Daire Başkanı Hakan Kızıltepe, kurum olarak artık tescil sayısını artırmaktan ziyade tescilli ürünlerin ekonomik değerini yükseltmeye odaklandıklarını söyledi. Kızıltepe, “Amacımız sadece tescil sayısını artırmak değil; bu ürünlerin ticarileşmesini sağlayarak ülke ekonomisine katkı oluşturmak. Tescilin sürdürülebilirlik odağında gerçekleşmesi büyük önem taşıyor” dedi.

Çalıştayın açılışına Antalya Valisi Hulusi Şahin, Antalya Ticaret Borsası Ali Çandır, ATB Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci, BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, YÜCİTA Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, Türk Patent ve Marka Kurumu Daire Başkanı Hakan Kızıltepe, Tarım ve Orman Müdürlüğü Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ahmet Turan Gürkan, Antalya Tarım ve Orman Müdürü Şakir Fırat Erkal, BATEM Müdürü Abdullah Ünlü, oda borsa başkanları, ATB yönetim kurulu üyeleri ve kurum temsilcileri ile çok sayıda yerli ve yabancı akademisyen katıldı.