“Antalya’da kuraklık alarmı: Su kıtlığı kapıda”

Antalya ve etrafında, iklim değişikliği ve bilinçsiz su kullanımı nedeniyle yaşanan kuraklık, bölge halkını ve ekosistemi tehdit ediyor. Avlan Gölü’nden Burdur Gölü’ne, bilinçsiz su kullanımı ve iklim değişikliği, bölgenin güçlü biyolojik çeşitliliğini ve ziraî geleceğini tehdit ederken uzmanlar acil tedbirler davetinde bulunuyor. Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, “Zamanı geldiğinde içilebilecek bir suyu bulmada bile zahmet çekeceğiz” dedi.

Küresel iklim değişikliğinin tesiriyle artan sıcaklık ve azalan yağışlar, Antalya ve etrafındaki su kaynaklarını olumsuz etkiliyor. Uzmanlar, yırtıcı sulama ve bilinçsiz su kullanımının bu süreci hızlandırdığına dikkat çekiyor. Antalya’nın kent merkezinden etrafına kadar birçok noktada su düzeylerinde gözle görülür çekilmeler yaşanıyor.

Antalya ve civarında ziraî sulamada yırtıcı sulama tekniklerinin kullanılması, inşaat projelerinde yer altı sularının bilinçsizce tüketilmesi ve yeşil alanların azalması, uzmanları endişelendiriyor. Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, Antalya ve etrafındaki su kaynaklarının kurumasının küçükten büyüğe bir zincirleme tesiri olacağını belirterek, “Yukarıdaki su kaynakları kuruduğunda, aşağısı da susuz kalır” dedi.

“Kuraklık yalnızca su kaynaklarını değil, hayatı tehdit ediyor”

Prof. Dr. Gökoğlu, şöyle devam etti:

“Yukarıda Burdur Gölü, Eğirdir Gölü ve Doyran Göleti bunlarda su çekilmeleri var ve kuruma basamağında gitgide su kaynaklarımızı kaybediyoruz. Kuraklığın temel nedenleri ortasında bilinçsiz su kullanımı ve iklim değişikliği var. Su, petrolden, her şeyden kıymetlidir. Su, insan bedeninin yüzde yetmişi, yetmiş sekizi su. Biz sudan oluştuk. Suyu müdafaamız lazım. Bilhassa Avlan Gölü üzere alanlarda drenaj yapılarak toprak kazanılmaya çalışılması, suyun tahliye edilmesi üzere uygulamalar büyük sorunlara yol açıyor. Öteki bir neden de iklimin kurak geçmesi. Eskisi kadar yağış düşmüyor. Bu kaynakları besleyen en değerli şeylerden bir tanesi kardır, kar da yağmaz oldu.”

“Ormanlar kayboluyor, yağışlar toprağa ulaşamıyor”

Prof. Dr. Gökoğlu, ormanların azalmasının tesirlerine dikkat çekerek, şu tahlil tekliflerini sundu:

“Yağışların birden fazla ya ani biçimde yağıyor ya da hiç yağmıyor. Vakti geldiğinde içilebilecek bir suyu bulmada bile zahmet çekeceğiz. Ayrıyeten içindeki biyoloji çeşitlilik sınırlanıyor, alan yeterlice daralıyor. Bu daralma sonucunda suya bağlı ömür yok olmaya başlıyor. Global iklim değişikliğinin tesirlerinden biri. Bu yağışı tutmamız lazım. Ormanlar suyun toprak tarafından çekilmesini sağlıyor. Lakin ormanların kaybı nedeniyle yağışlar şiddetli bir halde toprağı aşındırıyor ve erozyona neden oluyor. Ormanlaşma çalışmaları hemen başlatılmalı.”

“Yer altı suları bilinçsizce tüketiliyor”

Şehir merkezindeki inşaat projeleri de yer altı sularını tehdit ediyor. Antalya’nın Konyaaltı bölgesindeki bilinçsiz yapılaşmanın da su kaynaklarına büyük ziyan verdiğine işaret eden Prof. Dr. Gökoğlu, şu tabirleri kullandı:

“Konyaaltı’nda bir inşaat yapılıyordu. 6 ay 4 tane pompa Antalya kentinin altını boşalttı. Daha sonra bir inşaat daha yapıldı. O inşaatta tahminen 3 ay kentin altını boşaltmaya devam etti. 6 ay 4 tane pompanın çalıştığını hayal edin, 6 parmaklı, 8 parmaklı pompalardı bunlar. Kentin altını biz boşalttık. Su en kıymetli şeydir. Bu kadar suyun çekilmesi, yer altındaki su düzeyi kodunun düşmesine neden. Bu nedenle; Antalya’nın içinde, bilhassa Konyaaltı’ndaki su kaynakları kurudu. Bu çekilmeden, bu kuraklıktan olmadı. 6 ay boyunca kentin altından suyun çekilip denize basılması nedeniyle oradan çıkan su çıkışları kurudu. Bu bambaşka bir sorun. Su düzeyinin kodunun altına inip de bina yapmanın ne gereği vardı? Bu kadar müddet müsaade verilmemeliydi. Bir an önce su çekimini durdurmaları gerekiyordu. Bunu yapmadılar. Uzun mühlet su çekildi, kentin altı boşaltıldı. Meğer su servettir, bedeldir. İçilebilecek kalitede suydu o. Biz çabucak onun yanındaki, üst tarafındaki obruğa dalışlar yapıyoruz. Obruğun suyu bile büsbütün bitme kademesine geldi.”

“Bilinçsiz tarım kuraklığa neden oldu”

Uzun yıllardır yaban hayatı ve kuş gözlemciliği yapan Ömer Harpcı ise Antalya’nın Elmalı ilçesi sonlarında yer alan, çeşitli kuş cinslerine ve yaban hayatına konut sahipliği yapan Avlan Gölü’nün, son yıllarda iklim değişikliği ve bilinçsiz tarım uygulamaları nedeniyle kuraklıkla karşı karşıya kaldığını söz etti.

195 kuş çeşidi ve güçlü ekosistem

2024 yılında büsbütün kuruyan gölün, bölge ekosistemi için kıymetli bir alarm verdiğini belirten Ömer Harpcı, Avlan Gölü’nün kıymetine dikkat çekerek, şu açıklamalarda bulundu:

“Göller Yöresi’nin kıymetli sulak alanlarından biri olan Avlan Gölü, Antalya’da kayıt altına alınan 354 kuş cinsinden 195’ine konut sahipliği yapıyor. Kuşların yanı sıra bitki ve hayvan çeşitliliğiyle de bölge için vazgeçilmez bir ekosistem sunuyor. Fakat, iklim değişikliği kaynaklı kuraklık ve bilinçsiz su kullanımı Avlan Gölü’nü yok olma noktasına getirdi.”

Kuraklık ve yabanî tarımın etkileri

Harpcı, bölge tarımında uygulanan yabanî sulamanın ve bilinçsiz yer altı suyu kullanımının gölün kurumasında kritik bir rol oynadığını vurgulayarak, şöyle devam etti:

“Avlan Gölü, yalnızca yağışlarla besleniyor. Lakin yer altı sularının bilinçsizce çekilmesi, su düzeyinin süratle azalmasına neden oldu. Bu durum, ekosistemin devamını tehdit ediyor.”

Kuraklıkla başa çıkmak için öncelikle denetimli tarım uygulamalarının hayata geçirilmesi gerektiğine dikkat çeken Harpcı, çiftçilerin su kullanımı konusunda eğitilmesinin ve bu eğitimlerin daima denetlenmesinin ehemmiyetini vurguladı.

Yağışlarla gelen umut

Son yağışlarla birlikte, Avlan Gölü’nde hayatın tekrar canlanmaya başladığını belirten Harpcı, şu müşahedesini paylaştı:

“Kış mevsiminin gelmesi ve yağışların başlamasıyla Avlan Gölü’nde su birikmeye başladı. Su kuşlarının göle dönmesi, bölge ekosisteminin tekrar hayat bulduğunu gösteriyor. Yağışlı mevsimin devamı, gölün hayata tutunmasında en büyük etken olacak.”